Czym w zasadzie są terpeny?

Terpeny, o których często wspominamy i którymi dodatkowo wzmacniamy produkty z linii Essenz premium, to aromatyczne związki roślinne, które mogą zmniejszać ból i stres, poprawiać zdrowie mózgu, zwalczać raka i bakterie odporne na antybiotyki i wiele innych. 

Terpeny odpowiadają za dużo więcej niż tylko zapach ziół, kwiatów czy owoców. Ta tajna broń i kluczowy komunikator świata roślin - do tej pory zidentyfikowano w tej grupie około 20 000 różnych związków chemicznych - z których w zasadzie każdy może również wywoływać szeroki zakres efektów biologicznych w ludzkim organizmie. Istnieją dowody na to, że niektóre terpeny roślinne mogą poprawiać zdolności poznawcze, blokować ból, zabijać szkodliwe bakterie, wywoływać halucynacje, hamować stany zapalne, zwalczać raka, redukować stres i poprawiać humor.

W świecie konopi, terpeny są przedmiotem stale rosnącego zainteresowania. W opublikowanym niedawno, na łamach magazynu Nature, badaniu, w którym wykorzystano chemię analityczną do określenia kluczowych różnic między próbkami konopi oznaczonych jako Sativa i Indica, badacze nie znaleźli dowodów na powszechne założenie, że te dwa terminy reprezentują różne linie genetyczne konopii, nie było też między nimi znaczącej różnicy pod względem profilu kannabinoidowego. Ostatecznie wszystko sprowadziło się do różnic w zawartości garści terpenów, takich jak farnezen, mircen i eudesmol - związków, które wraz z jeszcze mniej zbadanymi flawonoidami, jednocześnie wpływają na smak i działanie konopi.

Naukowcy kontynuują badania nad terpenami i ich miejscem nie tylko w świecie konopi, ale w całym ziołolecznictwie, a nowe, czasem zaskakujące odkrycia dotyczące tych fascynujących związków roślinnych pojawiają się niemal co tydzień. 

Beta-kariofilen

Beta-kariofilen jest seskwiterpenem (składającym się z trzech jednostek izoprenowych) znanym z tego, że przyczynia się do ostrości czarnego pieprzu. Występuje również w konopiach, goździkach, chmielu, rozmarynie, oregano, cynamonie, bazylii i wielu innych. Ze względu na jego obecność w tak wielu popularnych produktach spożywczych i przyprawach, w ciągu ostatnich kilku dekad był on przedmiotem znacznej uwagi naukowców - zwłaszcza po odkryciu w 2008 roku, że beta-kariofilen wiąże się z receptorem kannabinoidowym CB2, co czyni go pierwszym znanym "dietetycznym kannabinoidem".

Niedawno dwie kolejne prace wzbogaciły bazę dowodów na potencjalne właściwości lecznicze beta-kariofilenu. Po pierwsze, zespół włoskich naukowców doniósł w czasopiśmie Molecules, że ekstrakty z kwiatów konopi zawierające trzy różne formy terpenu, jak również nietoksyczne kannabinoidy CBD i CBC, były toksyczne dla komórek raka piersi. Większość tej cytotoksyczności można było przypisać CBD, piszą autorzy, z CBC i kariofilenem zwiększającym jego siłę: klasyczny przypadek efektu entourage.

Tydzień później, artykuł w Journal of Food Biochemistry zwrócił uwagę na zupełnie inny rezultat: poprawę funkcji poznawczych. Zespół badaczy powiązanych z indyjską firmą Vidya Herbs podawał ekstrakt z nasion czarnego pieprzu, standaryzowany na zawartość 30% beta-kariofilenu, myszom poddanym wstępnej terapii lekiem, który wywołuje zwierzęcy model demencji. Autorzy donoszą, że ekstrakt przywrócił rozpoznawanie i pamięć przestrzenną u tych myszy w sposób zależny od dawki, co zostało zmierzone w dwóch testach behawioralnych, a także poprawił biologiczne markery funkcji poznawczych i wywarł działanie przeciwzapalne w mózgu. Choć intrygujące, wyniki te powinny być traktowane z pewną dozą ostrożności, biorąc pod uwagę powiązania autorów z prywatną firmą, która produkuje ekstrakt, o którym mowa (Viphyllin) i ich jawny wniosek, że "nasze dane zachęcają do stosowania Viphyllin jako funkcjonalnego składnika / suplementu diety dla zdrowia mózgu i poznania."

Zmniejszanie bólu poprzez układ endokannabinoidowy

Dwie inne najnowsze prace podkreślają zdolność niektórych terpenów do łagodzenia różnych form bólu. W jednym z badań, opublikowanym w październiku 2021 r. w Brazilian Journal of Medical and Biological Research, zespół brazylijskich naukowców, współpracujących z cenionym badaczem kannabinoidów Vincenzo di Marzo z włoskiej Narodowej Rady Badań Naukowych, przetestował działanie przeciwbólowe kahweolu, diterpenu pochodzącego z kawy.

Poprzez podawanie antagonistów receptorów CB1 i CB2 badacze odkryli, że kahweol zmniejsza odczuwanie bólu poprzez układ endokannabinoidowy - a dokładniej poprzez uwalnianie endogennego kannabinoidu anandamidu i jego aktywację receptorów CB1. "Związek ten mógłby zostać wykorzystany do opracowania nowych leków przeciwbólowych" - konkludują - choć wielu z nas już codziennie go wącha i pije.

W drugim badaniu sprawdzano zdolność terpenów pochodzących z konopi , alfa-bisabololu (który nadaje kwiatowy zapach i występuje również w rumianku) i kamfenu (którego zapach najczęściej opisywany jest po prostu jako "ostry") do hamowania bólu zapalnego i neuropatycznego. Jak podano w Molecular Brain, autorzy odkryli, że obie cząsteczki wykazały "szerokie spektrum działania przeciwbólowego" poprzez modulację kanałów wapniowych typu T w mózgu, wcześniej uznanych za cele niektórych fito- i endokannabinoidów.

Terpeny a bakterie odporne na antybiotyki

Gronkowiec złocisty odporny na metycylinę (MRSA) stanowi poważny problem w szpitalach, placówkach służby zdrowia i innych miejscach, w których ludzie pozostają w bliskim kontakcie fizycznym lub korzystają ze wspólnego sprzętu i wyposażenia. Zakażenie tą bakterią, która rozprzestrzenia się przez skórę, jest często nieszkodliwe - ale w niektórych przypadkach może prowadzić do sepsy lub śmierci, ponieważ jest tak trudna do wyleczenia ze względu na jej odporność na powszechnie stosowane antybiotyki.

Aktywnym składnikiem Salvia divinorum, rośliny halucynogennej, jest terpen, który wywołuje swoje efekty poprzez receptory opioidowe kappa.

Wiadomo już, że wiele terpenów posiada silne właściwości antybakteryjne; w końcu to właśnie po to rośliny je produkują. Teraz zespół naukowców z Czech i Włoch poinformował w czasopiśmie Natural Product Research, że dwa dotąd niescharakteryzowane diterpeny z rośliny Coleus blumei wykazują aktywność przeciwbakteryjną wobec MRSA.

Co ciekawe, ta pospolita roślina szkółkarska, hodowana w celu uzyskania szerokiej gamy odmian do użytku ozdobnego w ogrodach przydomowych, była również w przeszłości spożywana przez rdzennych mieszkańców Meksyku ze względu na swoje działanie psychoaktywne. W swojej książce "Rośliny Bogów", etnobotanik Richard Evan Schultes, chemik Albert Hofmann i antropolog Christian Rätsch zauważają, że Coleus wykazuje pewne podobieństwa do Salvia divinorum, silnego, dysocjacyjnego halucynogenu również występującego w Meksyku. Aktywnym składnikiem tej rośliny jest unikalny diterpen o nazwie Salivorin A, który wywołuje swoje efekty poprzez receptory opioidowe kappa.

W powyższym tekście przytoczyliśmy jedynie kilka przykładów działania terpenów. W olejkach Essenz Premium znajdziecie natomiast następujące terpeny:

Alfa pinien-ma bardzo charakterystyczny korzenny, drzewny aromat sosny. Jest to najczęściej spotykany terpen w naturze i ma szeroki zakres właściwości leczniczych. Kilka badań ujawniło, że ma silne działanie rozszerzające oskrzela, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, uspokajające i przeciwlękowe.

Beta-kariofilen-badania sugerują iż wiąże się  z receptorami CB2 i aktywuje układ endokannabinoidowy. 

Mircen-ma działanie uspokajające i rozluźniające

Limonen-właściwości medyczne D-Limonenu są dobrze znane i obejmują działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające, antynocyceptywne, przeciwnowotworowe, przeciwcukrzycowe, przeciwalergiczne i przeciwwirusowe.

Linalool-badania naukowe wykazały, że Linalool jest jednym z najsilniej uspokajających terpenów.

Terpineol-oferuje szeroki zakres właściwości medycznych jako miejscowy środek znieczulający, przeciwnowotworowy, przeciwzapalny i obniżający ciśnienie.

Fenchol-podobnie jak borneol, fenchol jest środkiem przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym, który ma zdolność działania przeciwzapalnego.